BENG berekening & Energielabel

Per 1 januari 2024 is de omgevingswet ingetreden in Nederland. Onder de omgevingswet is er niet langer een omgevingsvergunning nodig voor de activiteit bouwen binnen Gevolgklasse 1 (woningen en kleine utiliteitsgebouwen). Deze bouwwerken vallen dus vanaf nu onder de Wet Kwaliteitsborging (Wkb). Er hoeft hier uitsluitend een bouwmelding te worden gedaan. In deze gevallen dient er een kwaliteitsborger ingeschakeld te worden die borgt dat het bouwwerk voldoet aan de technische regels van het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Ook zal de kwaliteitsborger nagaan of er een BENG aanwezig is en of er een voorlopig energielabel aanwezig is voor het gebouw.

Voor gebouwen uit andere Gevolgklassen geldt daarentegen nog steeds dat de BENG een verplicht onderdeel is van de aanvraag omgevingsvergunning.

Cluster energiezuinige gebouwen voorzien van een BENG berekening met energielabel.

Figuur 1. Energielabels

Voor zowel gebouwen waarvoor een omgevingsvergunning verplicht is als gebouwen die vallen onder de Wkb zal na oplevering het voorlopige energielabel moeten worden omgezet in een definitief label. Hiervoor moet er altijd een energieprestatie-adviseur op locatie komen voor de opname van het bouwwerk.

Ook voor bestaande bouw verandert er eigenlijk niks onder de omgevingswet in relatie tot de BENG en het opstellen van energielabels. Voor alle gebouwen is het verplicht om een energielabel te hebben bij de koop of verkoop ervan. Daarnaast is het voor kantoren in principe verplicht om minimaal energielabel C te hebben. Als een energielabel eenmaal is opgesteld, is deze 10 jaar geldig.

Om de energieprestatie van een gebouw vast te stellen, maakt de BENG berekening gebruik van drie EP indicatoren.

  1. De totale energiebehoefte van het gebouw
    in kWh per vierkante meter gebruiksoppervlakte per jaar.
  2. Het primaire fossiele energiegebruik
    eveneens in kWh per vierkante meter gebruiksoppervlakte per jaar.
  3. Het aandeel hernieuwbare energie
    in procenten.

De BENG 2 en 3 zijn sterk aan elkaar gerelateerd, en lijken op de oude energieprestatie indicatoren van de EPC berekeningen. Deze twee indicatoren zijn vrij eenvoudig op te krikken door bijvoorbeeld meer zonnepanelen te plaatsen. Daarentegen is de BENG 1 indicator volledig nieuw, en alleen van toepassing bij nieuwbouw. In tegenstelling tot de EPC berekening, is het niet mogelijk om de BENG 1 indicator te laten voldoen door simpelweg meer zonnepanelen of een warmtepomp toe te voegen. Het is dus van groot belang om vanaf de ontwerpfase rekening te houden met de BENG.

Woning met kleinere ramen op de noord- en westgevel en grotere ramen op de zonbelaste zuid- en oostgevel

Figuur 2. Plaatsing van ramen en orientatie

Door de hoge isolatiewaarden waar tegenwoordig aan moet worden voldaan voor gevels, vloeren en daken, zijn de ramen het zwakste punt op het gebied van energieprestatie. Het is dus belangrijk om te zorgen dat ramen op een slimme manier worden ingepast in het ontwerp. Over het algemeen is het verstandig om juist kleinere ramen te plaatsen op de noord- en westgevels. Deze gevels profiteren namelijk het minst van zonnestraling die helpt het gebouw op te warmen. Ramen op de zuid- en oostgevels daarentegen kunnen bijdragen aan het in de ochtend en middag natuurlijk opwarmen van het gebouw.

Zonwering

Links een woning met natuurlijke zonwering door overstek en diepliggende ramen. Rechts een woning met traditionele zonwering zoals rolluiken.

Figuur 3. Zonwering op zon-belaste gevels

Het is lastig om hier een goede balans in te vinden, want te veel glas op het zuiden en oosten kan er weer voor zorgen dat de woning in de zomer juist oververhit raakt, wat het energieverbruik ook doet stijgen. Daarom is het van belang om zonwering te gebruiken. Dit kan in het ontwerp geïntegreerd worden door bijvoorbeeld overstekken en dieper liggende ramen, of door simpelweg zonwering aan de buitenkant van de ramen te plaatsen

Overstekken

Let er overigens op dat een overstek in de BENG pas wordt gezien als overstek als je vanaf het midden van het glas tot de rand van de overstek een hoek hebt die groter is dan 45 graden.

Links geen overstek, rechts wel overstek volgens de BENG berekening
Figuur 4. Geen overstek (links) & wel overstek (rechts)
Woning met veel hoeken, ramen en koudebruggen. Een voorbeeld van niet energiezuinig ontwerpen volgens de BENG berekening.
Figuur 5. Ontwerp met veel koudebruggen

Zo min mogelijk koudebruggen

Daarnaast zien we dat ontwerpen met veel hoeken, dakkapellen en veel kleine ramen zoals hieronder vaak slecht scoren op de BENG. Dit komt door de vele aansluitingen tussen de verschillende constructies. Bij elk van deze aansluitingen wordt in de BENG methodiek een lineair transmissieverlies (koudebrug) toegekend, die de energieprestatie dus flink kan beïnvloeden.

Bebouwde omgeving met energielabels

Figuur 6. Energielabels

Voor nieuw te bouwen bouwwerken wordt er een BENG berekening opgesteld aan de hand van het ontwerp om de energieprestatie en het energielabel te bepalen. In het geval van nieuwbouw zitten er aan de energieprestatie indicatoren eisen verbonden waar deze bouwwerken aan moeten voldoen. Als een ontwerp voldoet aan de BENG eisen, krijgt dit bouwplan een voorlopig energielabel voor de aanvraag omgevingsvergunning of de bouwmelding onder de Wkb. Bij oplevering zal dit label nog omgezet moeten worden naar een definitief label. Hiervoor moet er altijd een energieprestatie adviseur op locatie komen.

Bouwrekenmeester heeft veel ervaring op het gebied van energielabels opstellen, en kan u helpen in zowel het vergunning traject als bij oplevering. Ook voor bestaande bouw is het mogelijk om door Bouwrekenmeester een energielabel op te laten stellen. Neem contact op voor de mogelijkheden.

Bouwrekenmeester is een professionele partij met veel ervaring op het gebied van BENG berekeningen. U kunt altijd vrijblijvend uw tekeningen opsturen voor advies of een snelle beoordeling om te zien of het ontwerp zonder veel maatregelen kan voldoen aan de BENG eisen. Tevens kan Bouwrekenmeester een QuickScan maken van een voorontwerp.